Okres 7-letniej pracy w szkole, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia (nie jest wymagana praca w pełnym wymiarze zajęć). Do okresu 7-letniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwające łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. W przypadku okresu niezdolności do pracy i urlopu trwających dłużej niż 6 miesięcy wymagany okres pracy przedłuża się o ten okres. Urlop dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć.
Wymóg zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć dotyczy chwili składania wniosku o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia. To, czy później nauczycielowi zostanie ograniczone zatrudnienie albo czy wcześniej był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, nie ma tu żadnego znaczenia. W chwili składania wniosku i w chwili ewentualnego rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel spełnia wszelkie warunki, więc brak jest podstaw, by odmówić mu prawa do takiego urlopu. Urlop dla poratowania zdrowia jest udzielany na wniosek nauczyciela. To nauczyciel wskazuje we wniosku termin jego rozpoczęcia. Przepisy prawa nie określają, czy urlop może być udzielony w dowolnym dniu miesiąca, czy tylko z pierwszym dniem danego miesiąca. Nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych. Nie przysługują mu jedynie dodatki: motywacyjny, funkcyjny i za trudne warunki pracy. W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy. Konsekwencją niestawienia się do pracy może być: odpowiedzialność dyscyplinarna lub rozwiązanie stosunku pracy z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. W szczególnej sytuacji znajduje się nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny. Orzecznictwo Sądu Najwyższego w kwestii możliwości skorzystania przez nauczyciela przeniesionego w stan nieczynny z prawa do urlopu dla poratowania zdrowia jest rozbieżne. W wyroku z dnia 14 lipca 1999 r. (I PKN 156/98, OSNAP 2000. Nr 19, poz. 714) Sąd Najwyższy orzekł, że nauczycielowi przeniesionemu w stan nieczynny przysługuje urlop dla poratowania zdrowia na okres nie dłuższy niż do czasu wygaśnięcia stosunku pracy. Natomiast w wyroku z dnia 26 września 2001 r. (I PKN 656/00) Sąd Najwyższy uznał, że nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny z prawa do urlopu dla poratowania zdrowia skorzystać nie może. Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może zostać udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2003 r. (I PK 72/03, OSNP 2004. Nr 21, poz. 366) ograniczenie możliwości skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia nie zależy od nabycia przez nauczyciela prawa do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej w trybie art. 88 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela. |
Tryb orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2005 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz. U. Nr 233, poz. 1991) wydane, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, na podstawie delegacji zawartej w art. 73 ust.11 ustawy -Karta Nauczyciela. Podmiotem uprawnionym do wydania orzeczenia o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia jest wyłącznie lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela. Orzeczenie jest wydawane na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego, wyników badań pomocniczych lub konsultacji specjalistycznych, których wykonanie lekarz uznał za niezbędne, a także dokumentacji medycznej z przebiegu dotychczasowego leczenia.
W przypadku, gdy któraś ze stron, tj. dyrektor lub nauczyciel, nie godzi się z orzeczeniem, może na mocy § 4 rozporządzenia złożyć, w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia, odwołanie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce wydania orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie, wraz z kopią dokumentacji medycznej badania stanowiącego podstawę wydania orzeczenia.
Organ odwoławczy wydaje, na podstawie wyników przeprowadzonego przez siebie badania lekarskiego oraz ewentualnych badań pomocniczych lub konsultacji specjalistycznych, których wykonanie organ odwoławczy uzna za niezbędne, orzeczenie w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania. Orzeczenie wydane przez organ odwoławczy jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu.
