Jak ustalić ocenę z zachowania

Ocena z zachowania zwykle budzi wiele kontrowersji. Jak ją ustalić zgodnie z prawem?

Szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego określa statut szkoły. W tym najważniejszym akcie prawa wewnątrzszkolnego są uwzględnione przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 ze zm.). W ramach oceniania wewnątrzszkolnego ocenia się  zgodnie z § 3 ust.1 cytowanego  rozporządzenia  osiągnięcia edukacyjne ucznia i zachowanie ucznia.  Z kolei § 15 rozporządzenia  określa, że  ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nauczycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły. Ocena klasyfikacyjna zachowania powinna zatem uwzględniać w szczególności:

  • wywiązywanie się z obowiązków ucznia;
  • postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej;
  • dbałość o honor i tradycje szkoły;
  • dbałość o piękno mowy ojczystej;
  • dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób;
  • godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią;
  • okazywanie szacunku innym osobom.

 

            Dokładna analiza rozporządzenia wskazuje, że ocena klasyfikacyjna zachowania ucznia powinna uwzględniać nie tylko respektowanie obowiązków ucznia, ale także zasad współżycia społecznego i norm etycznych.

            Proces ustalania oceny powinny ułatwić jasne, czytelne, zrozumiałe, precyzyjnie określone w statucie szkoły i przez wszystkich bezwzględnie stosowane, kryteria oceniania zachowania uczniów.

            Zgodnie z prawem ocenę śródroczną i roczną zachowania ucznia ustala wychowawca klasy po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danej klasy oraz ocenianego ucznia. Ocenę zachowania wystawia wychowawca. Zanim to jednak nastąpi, nauczyciel powinien:

  • zaproponować uczniowi ocenę (na podstawie własnych obserwacji i zapisów, konsultacji z nauczycielami przedmiotowymi, pracownikami obsługi szkoły, itp.) i uzasadnić ją;
  • poprosić ucznia o dokonanie samooceny;
  • wysłuchać opinii zespołu klasowego.

            Stosownie do tego zapisu – bez żadnych wątpliwości –  to  wychowawca jest osobą podejmującą ostateczną decyzję o ocenie zachowania ucznia.

            Ocenianie, także zachowania, podlega kryterium jawności. Zapisy statutowe zgodne z rozporządzeniem obligują  do poinformowania uczniów i rodziców o warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania, a także do zachowania jawności oceniania. Przywołane zapisy wskazują na obowiązek uzasadnienia przez wychowawcę ustalonej oceny zachowania na wniosek ucznia lub rodziców, a ponadto poinformowania o skutkach ustalenia uczniowi nagannej oceny klasyfikacyjnej zachowania.

            Rada pedagogiczna może podjąć uchwałę o niepromowaniu do klasy programowo wyższej lub nieukończeniu szkoły przez ucznia, któremu w danej szkole po raz drugi z rzędu ustalono naganną roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania. Uczeń, któremu w danej szkole po raz trzeci z rzędu ustalono naganną roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyższej, a uczeń klasy programowo najwyższej w danym typie szkoły nie kończy szkoły. Konstruując zasady oceniania wewnątrzszkolnego, należy pamiętać o  ustaleniu  warunków i trybu uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania.

            Bardzo ważne jest, by respektować zawartą w rozporządzeniu rozłączność oceniania z zajęć edukacyjnych i zachowania: ocena klasyfikacyjna zachowania nie wpływa na oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych, ani na promocję do klasy programowo wyższej lub ukończenie szkoły.

            Od 2010  roku w  kryteriach oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawartych w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględnić należy udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego –  po § 21 cytowanego na wstępie rozporządzenia  dodano § 21a, w którym między innymi czytamy: ,,Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego”.

            Stosowne zapisy regulujące ocenianie zachowania zawarte w obowiązującym prawie dotyczą też innych grup uczniów:

  • w klasach I–III szkoły podstawowej śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne zachowania są ocenami opisowymi;
  • śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne zachowania dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym są ocenami opisowymi;
  • przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej zachowania ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia lub odchylenia rozwojowe, należy uwzględnić wpływ stwierdzonych zaburzeń lub odchyleń na jego zachowanie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania lub opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej.

W rozporządzeniu ustalono, że śródroczną ocenę klasyfikacyjną zachowania ustala się według skali określonej w statucie szkoły, zaś do ustalenia  rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, począwszy od klasy IV szkoły podstawowej przyjmuje się następującą skalę:

  • wzorowe;
  • bardzo dobre;
  • dobre;
  • poprawne;
  • nieodpowiednie;
  • naganne.

            Bardzo ważne jest ustalenie oceny zachowania zgodnie z procedurami i obowiązującym prawem. Jeśli  wychowawca śródroczną czy  roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania ustalił prawidłowo – to znaczy przestrzegał procedur i prawa –   jest to ocena ostateczna i  nie ma od niej odwołania. W wypadku nieprzestrzegania przepisów prawa, stosownie do § 19 ust.1. przywołanego wyżej rozporządzenia: ,,Uczeń lub jego rodzice (prawni opiekunowie) mogą zgłosić zastrzeżenia do dyrektora szkoły, jeżeli uznają, że […] roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny.” Zastrzeżenia mogą być zgłoszone w terminie 7 dni od dnia zakończenia zajęć dydaktyczno – wychowawczych. Jeśli dochowano staranności przy wystawianiu oceny i nie złamano obowiązujących przepisów, dyrektor odrzuca zgłoszone zastrzeżenia. W innym wypadku dyrektor powołuje komisję w składzie:

  • dyrektor szkoły (wicedyrektor);
  • wychowawca klasy;
  • wskazany przez dyrektora szkoły nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w danej klasie;
  • pedagog;
  • przedstawiciel samorządu uczniowskiego;
  • przedstawiciel rady rodziców.

 

 Ocena ustalona przez komisję jest ostateczna. Roczna ocena klasyfikacyjna zachowania nie może być niższa od ustalonej wcześniej oceny.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *