Kilka uwag o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych nauczycieli, czyli o zawodowym dojrzewaniu

Zawód nauczyciela charakteryzuje się koniecznością aktualizowania zdobytej wiedzy, zdobywania nowych umiejętności i wiadomości. Każdy nauczyciel powinien być nastawiony na ciągłe wzbogacanie swoich kwalifikacji i swojej osobowości.

Konkurencyjny rynek pracy modyfikuje wymagania stawiane nauczycielom i szkole. Również system awansu zawodowego motywuje nauczycieli do doskonalenia, które wpływa na podnoszenie jakości pracy szkoły.

Nauczyciel może rozwijać swoją wiedzę przez samokształcenie, uczestniczenie w konsultacjach indywidualnych i zespołowych, może również korzystać z instytucjonalnych form doskonalenia zawodowego. Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli i podobne instytucje organizują kursy i szkolenia. Kolejnym etapem doskonalenia nauczycieli są studia podyplomowe, organizowane przez uczelnie.

Bardzo ważne jest poszerzanie wiadomości w dziedzinie, w której jest się specjalistą. Popadanie w rutynę powoduje zatrzymanie się na pewnym etapie. Nauczyciele muszą pamiętać o obowiązku, do którego obliguje ich Karta Nauczyciela –  podnoszenie  kwalifikacji zawodowych.

Według Glickmana (Cztery typy nauczycieli…) nauczycieli można klasyfikować na podstawie ich kompetencji poznawczych (techniczna strona nauczania) i emocjonalnego zaangażowania (przynależność i oddanie).

 Wyrzutek to ktoś, kto mieści się nisko na obu osiach. Nie rozumie zadań stojących przed szkołą i nie dba o nie. Nie ceni wiedzy i umiejętności, jakie ma przekazać, a jego kontakty z uczniami są ubogie i na „nie”. Niekiedy do takiego położenia nauczyciel dochodzi w wyniku zawodowego wypalenia.

Zapaleniec jest ogromnie oddany, choć nie rozumie, dlaczego i z jakich powodów. Nieustannie rozgląda się za wyzwaniami godnymi mistrza, łatwo porzucając jeden obowiązek na rzecz kolejnego. Cechuje go słomiany ogień. Nowe pomysły i zadania odciągają go od wcześniejszych.

Obserwator świetnie rozumie zadania, nie włącza się jednak w ich rozwiązywanie ani realizację. Trzyma się na uboczu i komentuje. Nie zgłasza się na ochotnika, ale chętnie krytykuje pracę innych, zwłaszcza jeśli może „życzliwie” wytknąć błąd.

Zawodowiec jest oddany celom szkoły, a jego oddanie oparte jest na porządnej wiedzy i wyraża się w działaniu. Przedsięwzięcia ocenia według uznanych kryteriów.

 

Rozwój zawodowy nauczycieli odzwierciedla organizacyjną kulturę szkoły. Gdy w szkole jest wielu profesjonalistów, nauczyciele są bardziej skłonni pracować wspólnie nad realizacją wybranych zadań, w organizacji widzą bowiem ważny warunek sukcesu.

NIK o kształceniu i doskonaleniu zawodowym nauczycieli (październik 2012 r.).  System kształcenia i doskonalenia  zawodowego nauczycieli, który jest istotnym elementem podnoszenia jakości polskich szkół, nie działa dobrze. Pomimo zapewnienia środków finansowych, pochodzących zarówno z budżetu państwa, jak i ze środków UE (w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki), jedna trzecia nauczycieli nie uczestniczy w żadnej z form doskonalenia zawodowego. Kontrolerzy NIK natrafili też na szkoły, w których kompetencji zawodowych nie podnosiła zdecydowana większość kadry. Tym samym nauczyciele nie wypełniali obowiązku, do którego obliguje ich Karta Nauczyciela, i nie wykorzystywali szansy na podniesienie swoich kwalifikacji, co jest szczególnie ważne w sytuacji wdrażania nowych podstaw programowych.

Maria Stawska- edukator IK EKO-TUR, wieloletni nauczyciel szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, doradca metodyczny. Od ponad dziesięciu lat certyfikowany edukator współpracujący z placówkami doskonalenia nauczycieli. Prowadzi szkolenia z zakresu ewaluacji, podstawy programowej, przepisów prawa oświatowego dla nauczycieli

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *